Η βλάστηση παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία. Ψηλότερα στις πλαγιές της οροσειράς δάση από πεύκα και άγρια βλάστηση, ενώ χαμηλότερα οι ελιές και οι χαρουπιές φτάνουν ως την παραλία. Στις αρδευόμενες περιοχές των χωριών εσπεριδοειδή, κυρίως λεμονιές, δίνουν το χρώμα τους από τη Βασίλεια ως τον Άγιο Επίκτητο, χρυσομηλιές με τη χαρακτηριστική τους παρουσία φυτρώνουν στα περβόλια του Αγίου Αμβροσίου και της Καλογραίας. Πιο γυμνή η νότια πλευρά του Πενταδάκτυλου· εδώ αραιές οι ελιές, περιορισμένες οι αρδευόμενες εκτάσεις με λαχανικά· κυριαρχούν τα σιτηρά από το Δίκωμο ως τον Κοντεμένο, τη Μύρτου και το Διόριος. Η επαρχία της Κερύνειας είναι το πλουσιότερο μέρος από βοτανικής πλευράς σε όλη την Κύπρο. Πολλά σπάνια φυτά ενδημούν στην περιοχή.

Οικισμοί με περισσότερους από 1000 κατοίκους

             1881                       1901                           1921                           1946                         1960                         1973

Είναι η πρωτεύουσα της ομώνυμης Επαρχίας

Πληθυσμός:

Το 1960 κατοικούσαν στην πόλη αυτή 2373 Έλληνες, 696 Τούρκοι και 9 Μαρωνίτες

Χριστιανικοί Ναοί:

Στα όρια της πόλης αυτής βρίσκονται οι εκκλησίες Αγίου Γεωργίου, Παναγίας Χρυσοπολίτισσας, Αγίας Βαρβάρας, Παναγίας Γλυκιώτισσας (Ιερά Μονή) και Αρχαγγέλου Μιχαήλ (Μεσαιωνική) καθώς και τα εξωκλήσια Αγίου Γεωργίου του Κάστρου, Αγίου Γεωργίου (Πάνω Κερύνεια), Παναγίας Φανερωμένης, Αγίας Μαύρης (Μαρτύριο), Αγίου Γεωργίου (Κοιμητήριο), Αγίου Δημητρίου και Παναγίας Χρυσοκάβας

Σχολεία:

Στο ελληνικό Δημοτικό Σχολείο που λειτουργούσε εδώ πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-74 338 μαθητές. Εδώ λειτουργούσαν επίσης 2 ελληνικά Γυμνάσια

Συνέπειες Τουρκικής Εισβολής:

Το 1979 εξακολουθούσαν να κατοικούν στην πόλη αυτή 11 Έλληνες κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες. Το 1994, παρέμεναν στην πόλη 4 εγκλωβισμένοι. Οι κατοχικές δυνάμεις και η παράνομη κατοχική διοίκηση απαγορεύουν την επιστροφή των υπολοίπων Ελλήνων κατοίκων της πόλης

Χάρτης της πόλης

Κάνοντας κλικ εδώ, μπορείτε θα ανεβάσετε τον χάρτη της πόλης. Κάντε υπομονή, θα χρειαστούν κάποια λεπτά για να φορτωθεί.

Πολύ κοντά στην Κερύνεια το γραφικό προάστιο το οποίο είναι αμιγώς ελληνική κοινότητα της κατεχόμενης Επαρχίας Κερύνειας. Εδώ υπήρχε το Αναρρωτήριο του Ερυθρού Σταυρού για άρρωστα παιδιά.

Γεωγραφική Θέση:

Βρίσκεται 2 χλμ ανατολικά της πόλης της Κερύνειας, στην παράκτια πεδιάδα της Κερύνειας, σε υψόμετρο 15M.

Πληθυσμός:

Ο πληθυσμός της κοινότητας αυτής το 1891 ανερχόταν σε 43 κατοίκους, όλοι Έλληνες, 55 το 1931, 206 το 1960 και 228 το 1973.

Χριστιανικοί Ναοί:

Στα όρια της κοινότητας αυτής βρίσκεται η εκκλησία Αγίου Βασιλείου.

Σχολεία:

Στο ελληνικό Δημοτικό Σχολείο που λειτουργούσε εδώ πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-74 40 μαθητές

Ο Άγιος Γεώργιος είναι κοινότητα της κατεχόμενης Επαρχίας Κερύνειας. Είναι νέο χωριό, περίπου 100 χρόνων. Οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού κατέβηκαν από το Κάρμι και το Τριμίθι στην πεδιάδα, «στον Κάμπο», όπου είχαν τα περιβόλια τους με τα πηγάδια και τα «αλακάτια». Σιγά-σιγά μετοίκησαν οι πρώτες οικογένειες και έτσι άρχισε να κατοικείται το χωριό περίπου το 1900 μΧ

Το αρχικό του όνομα ήταν «Αλακάτια» από τα πολλά πηγάδια ή «Κάμπος». Αργότερα το χωριό μετονομάστηκε «Άγιος Γεώργιος», επειδή σε μια σπηλιά βρέθηκε η εικόνα του Αγίου. Έτσι κτίστηκε η εκκλησία του χωριού που αφιερώθηκε στον Άγιο Γεώργιο. Η θέα απ' τη μικρή εκκλησία ήταν μαγευτική. Από τα παράθυρα της έβλεπες την καταγάλανη θάλασσα και ο φλοίσβος της έσμιγε με τις ψαλμωδίες.

Το μεγάλο πανηγύρι του χωριού ήταν την Καθαρά Δευτέρα. Εδώ μαζεύονταν χιλιάδες ντόπιοι και ξένοι, να χαρούν τις ομορφιές του χωριού, «να κόψουν την μούττην της Σαρακοστής», να διασκεδάσουν και το απόγευμα μασκαρεμένοι ή μη να σεργιανίζουν στον κεντρικό δρόμο του χωριού.

Οι κάτοικοι αρχικά ασχολούνταν με την καλλιέργεια των περιβολιών -το χωριό ήταν ο λαχανόκηπος της πόλης της Κερύνειας. Στη συνέχεια οι λαχανόκηποι μετατράπηκαν σε λεμονόκηπους, που ήταν πιο προσοδοφόροι.

Στον Άγιο Γεώργιο υπήρχαν αγγειοπλαστεία και βιομηχανίες που κατασκεύαζαν μαρμελάδες και λεμονάδες, έβγαζαν πυρηνέλαιο και συσκεύαζαν ελαιόλαδο. Επαύλεις και τουριστικά συγκροτήματα άρχισαν να κτίζονται στον Άγιο Γεώργιο και να υπόσχονται λαμπρό μέλλον στον τομέα του τουρισμού

 Γεωγραφική Θέση:

Βρίσκεται 5 χλμ δυτικά της πόλης της Κερύνειας, πάνω στην παραλία, σε υψόμετρο 15M

Πληθυσμός:

Το 1891 κατοικούσαν στην κοινότητα αυτή 17 κάτοικοι, 157 το 1931, 831 το 1960 (μεταξύ των οποίων Έλληνες, Τούρκοι και 1 Μαρωνίτης) και το 1973 967.

Χριστιανικοί Ναοί:

Στα όρια της κοινότητας αυτής βρίσκεται η εκκλησία Αγίου Γεωργίου καθώς και το εξωκλήσι Αγίου Φανουρίου

Σχολεία:

Στο ελληνικό Δημοτικό Σχολείο που λειτουργούσε εδώ πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-74 142 μαθητές

Ανατολικά της Κερύνειας, σκαρφαλωμένα στις βόρειες πλαγιές του Πενταδάκτυλου, βρίσκονται τo χωριό Άγιος Επίκτητος (μαζί με την Καλογραία, Χάρτζια, Κλεπίνη και Άγιο Αμβρόσιος). Στις ακτές, παχύ στρώμα άμμου σχηματίζει αμμόλοφους που καλύπτονται από χαμηλή βλάστηση. Ο Παχύαμμος εξελισσόταν τα τελευταία χρόνια με ραγδαίο ρυθμό. Εξοχικά κέντρα φιλοξενούσαν χιλιάδες κολυμβητές.

Συστηματικές ανασκαφές που έγιναν σε δυο μικρά ακρωτήρια, το Βρυσί και το Τρουλλί, κοντά στον Άγιο Επίκτητο, αποκάλυψαν σημαντικούς νεολιθικούς συνοικισμούς όπως επίσης και τοποθεσίες της Χαλκολιθικής περιοχής.

Ο Άγιος Επίκτητος, κτισμένος σε μια επίπεδη αναβαθμίδα του Πενταδάκτυλου, έχει ωραιότατη θέα προς τη θάλασσα. Η κοντινή απόσταση από τη θάλασσα, από την Κερύνεια αλλά και από τη Λευκωσία, του επιφύλασσε τουριστικό μέλλον. Το χωριό πήρε τ' όνομα του από τον Άγιο Επίκτητο, στον οποίο είναι αφιερωμένη και η εκκλησία του χωριού. Ο Άγιος έζησε ως ασκητής σε σπήλαιο. Κάτω από την εκκλησία, στην υπόγεια σπηλιά, ήταν το άγιασμα και το «προσκέφαλο» του Αγίου, μια πέτρα που θεωρείτο θαυματουργός. Οι κάτοικοι καλλιεργούσαν ελιές, χαρουπιές, σιτηρά και λαχανικά (στα νεότερα χρόνια οι λεμονιές αντικατέστησαν τις παλιές φυτείες).

Γεωγραφική Θέση:

Βρίσκεται 6 χλμ ανατολικά της πόλης της Κερύνειας, μισό περίπου χλμ από τη θάλασσα, σε υψόμετρο 75M.

Πληθυσμός:

Το 1960 κατοικούσαν στην κοινότητα αυτή 1181 Έλληνες και 9 Τούρκοι. Ο ελληνικός πληθυσμός της το 1973 υπολογιζόταν σε 1252 κατοίκους.

Χριστιανικοί Ναοί:

Στα όρια της κοινότητας αυτής βρίσκεται η εκκλησία Αγίου Επίκτητου καθώς και τα εξωκλήσια Αγίου Νικολάου, Αγίου Γεωργίου, Προφήτη Ηλία, Αγίου Παύλου (ερείπια) και Αγίας Στέφανης.

Σχολεία:

Στο ελληνικό Δημοτικό Σχολείο που λειτουργούσε εδώ πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-74 126 μαθητές.

Αν θέλετε να δείτε τις παρακάτω φωτογραφίες σε μεγέθυνση, πατήστε πάνω τους.

Πολύ κοντά στην Κερύνεια το γραφικό προάστιο Θέρμια εκεί όπου βρίσκεται και το πατρικό σπίτι του διαλεκτικού μας ποιητή Δημήτρη Λιπέρτη. Η Θέρμια είναι μικρή αμιγώς ελληνική κοινότητα της κατεχόμενης Επαρχίας Κερύνειας.

Γεωγραφική Θέση:

Βρίσκεται 1 χλμ νοτιοανατολικά της πόλης της Κερύνειας, σε υψόμετρο 50M.

Πληθυσμός:

Ο πληθυσμός της κοινότητας αυτής το 1891 ανερχόταν σε 63 κατοίκους, 93 το 1931, 144 το 1960 (όλοι Έλληνες) και το 1973 σε 147 κατοίκους.

Χριστιανικοί Ναοί:

Στα όρια της κοινότητας αυτής βρίσκεται η εκκλησία Παναγίας Θερμιώτισσας καθώς και το εξωκλήσι Παναγίας.

Το Καζάφανι είναι κοινότητα της κατεχόμενης Επαρχίας Κερύνειας, πιο πάνω από τη Θέρμια και αμφιθεατρικά κτισμένο στην πλαγιά του βουνού το  Πέλλαπαϊς με το Αββαείο του.

Το Καζάφανι αναφέρεται και ως Κάζα Πιφάνι σε παλιούς χάρτες. Υπάρχουν δυο εκδοχές για την ονομασία του σύμφωνα με την πρώτη ονομαζόταν αρχικά καζάς (=χωριό) του Αγίου Επιφανίου. Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή η ονομασία προέρχεται από το "καζάς εφάνη", επειδή από το ύψωμα φαινόταν ο κάμπος του Καζαφανιού. Το χωριό ήταν μικτό· τις δυο γειτονιές, την τουρκο-γειτονιά και την περιοχή των Χριστιανών χώριζε ένα γεφύρι. Μέσα δε στην τουρκική συνοικία στις όχθες ενός χειμάρρου βρισκόταν η παλιά εκκλησία του χωριού η Παναγία η Ποταμίτισσα, κτίσμα του 14ου αιώνα. Η εκκλησία διατηρούσε τμήματα τοιχογραφιών της ίδιας εποχής. Οι Τουρκοκύπριοι του χωριού από το 1963 ως το 1974 μετακινήθηκαν στην περιοχή του τουρκοκυπριακού χωριού Τέμπλος. Το Τέμπλος στα χρόνια της φραγκοκρατίας αποτελούσε το κέντρο της «Κομμανταρίας του Τέμπλους», περιοχής που ανήκε αρχικά στους Ναΐτες ιππότες, ιππότες του τάγματος του ναού (templum = ναός). Μετά την κατάκτηση της Κύπρου (1571) κατοικήθηκε το Τέμπλος από Τούρκους. 

                                                                    Πήλινο ομοίωμα καραβιού από

το Καζάφανι. Εποχή Χαλκού

Γεωγραφική Θέση:                                                   

Βρίσκεται 4 χλμ νοτιοανατολικά της πόλης της Κερύνειας, στην παράκτια πεδιάδα της Κερύνειας, σε υψόμετρο 80M.

Πληθυσμός:

Το 1960 κατοικούσαν στην κοινότητα αυτή 458 Έλληνες και 598 Τούρκοι. Ο ελληνικός πληθυσμός της το 1973 υπολογιζόταν σε 410 και ο τουρκικός σε 644 κατοίκους.

Χριστιανικοί Ναοί:

Στα όρια της κοινότητας αυτής βρίσκονται οι εκκλησίες Αγίου Ανδρονίκου και Αγίας Αθανασίας καθώς και τα εξωκλήσια Αγίου Γεωργίου (Κοιμητήριο), Αρχαγγέλου Μιχαήλ, Παναγίας Ποταμίτισσας (Αρχαίο Μνημείο) και Αγίου Αντωνίου.

Σχολεία:

Στο ελληνικό Δημοτικό Σχολείο που λειτουργούσε εδώ πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-74 42 μαθητές.

Η Κλεπίνη είναι κοινότητα της κατεχόμενης Επαρχίας Κερύνειας.

Γεωγραφική Θέση:

Βρίσκεται 10 χλμ ανατολικά της πόλης της Κερύνειας, στις βόρειες πλαγιές του Πενταδακτύλου, σε υψόμετρο 220M, πιο ψηλά από τον Αγ. Επίκτητο με το ένα της άκρο μέσα στο δάσος. Μαζί με την καλογραία, Χάρτζια και Αγ. Αμβρόσιο θεωρούνται απόγονοι της αρχαίας παραθαλάσσιας πόλης Μακαρίας. Οι κάτοικοι κρύφτηκαν στο βουνό, για να αποφύγουν τους Άραβες και τους Σαρακηνούς, που έρχονταν από τη θάλασσα..

Πληθυσμός:

Το 1960 κατοικούσαν στην κοινότητα αυτή 206 Έλληνες και 27 Τούρκοι. Ο ελληνικός πληθυσμός της το 1973 υπολογιζόταν σε 173 και ο τουρκικός σε 28 κατοίκους.

Χριστιανικοί Ναοί:

Στα όρια της κοινότητας αυτής βρίσκονται οι εκκλησίες Απόστολου Λουκά και Παναγίας.

Σχολεία:

Στο ελληνικό Δημοτικό Σχολείο που λειτουργούσε εδώ πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-74 13 μαθητές.

Η Καλογραία είναι αμιγώς ελληνική κοινότητα της κατεχόμενης Επαρχίας Κερύνειας.

Γεωγραφική Θέση:

Βρίσκεται 28 χλμ ανατολικά της πόλης της Κερύνειας, στις βόρειες πλαγιές του Πενταδακτύλου, σε υψόμετρο 140M.

Πληθυσμός:

Ο πληθυσμός της κοινότητας αυτής το 1960 ανερχόταν σε 571 κατοίκους, όλοι Έλληνες. Ο πληθυσμός της το 1973 υπολογιζόταν σε 587 κατοίκους.

Χριστιανικοί Ναοί:

Στα όρια της κοινότητας αυτής βρίσκεται η εκκλησία Αγίου Μάμα καθώς και τα εξωκλήσια Αρχαγγέλου Αντιφωνητή (Ιερά Μονή) (Βυζαντινής Περιόδου) και Μελαντρίνας (Ιερά Μονή).

Σχολεία:

Στο ελληνικό Δημοτικό Σχολείο που λειτουργούσε εδώ πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-74 72 μαθητές.

Το Πέλλαπαϊς είναι αμιγώς ελληνική κοινότητα της κατεχόμενης Επαρχίας Κερύνειας.

Γεωγραφική Θέση:

Βρίσκεται 4 χλμ νοτιοανατολικά της πόλης της Κερύνειας.

Πληθυσμός:

Ο πληθυσμός της κοινότητας αυτής το  1881 ανερχόταν σε 319 κατοίκους, το 1901 σε 500, το 1931 σε 672, το 1960 σε 725 και το 1973 σε 685 κατοίκους, όλοι Έλληνες.

Χριστιανικοί Ναοί:

Στα όρια της κοινότητας αυτής βρίσκεται η εκκλησία Παναγίας Ασπροφορούσας καθώς και τα εξωκλήσια Αγίας Μαρίνας, Αγίου Γεωργίου, Αγίου Φωτίου, Αγίου Μάμα (ερείπια).

Σχολεία:

Στο ελληνικό Δημοτικό Σχολείο που λειτουργούσε εδώ πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-74 53 μαθητές.

Το Κάρμι και το Τριμίθι είναι αμιγώς ελληνική κοινότητα της κατεχόμενης Επαρχίας Κερύνειας.

Γεωγραφική Θέση:

Το Κάρμι βρίσκεται 8 χλμ νοτιοδυτικά της πόλης της Κερύνειας, και είναι κτισμένο στη βορειοδυτική πλευρά του Πενταδάκτυλου σε υψόμετρο 320 μ. Οι κλίσεις γίνονται πολύ απότομες με τις κορυφές 1) Αγ. Ιλαρίων (725 μ.) Ν.Α., 2) Κουρδέλλα (856 μ.) Ν.Δ. και Προφήτης Ηλίας (888 μ.) Ν.Δ. Στα διοικητικά του όρια εντάσσεται το φρούριο του Αγ. Ιλαρίωνα. Η πανοραμική θέα της θάλασσας και η διατήρηση της παραδοσιακής  λαϊκής αρχιτεκτονικής, συνδυασμένα με την μικρή απόσταση από την παραλία και την πόλη της Κερύνειας, δημιούργησαν συνθήκες για τουριστική ανάπτυξη. Εξοχικά σπίτια και επαύλεις είχαν αρχίσει να κτίζονται στην περιοχή.

Πιο χαμηλά το μικρό χωριό Τριμίθι με την εκκλησία της παναγίας της Χρυσοτριμιθιώτισσας. Εδώ μαζεύονταν τη Δευτέρα του Πάσχα οι κάτοικοι από τα χωριά της περιοχής και την Κερύνεια για να προσκυνήσουν. Ακολουθούσε ολοήμερο γλέντι στα γύρω χωράφια.

Πληθυσμός:

Ο πληθυσμός της κοινότητας του Καρμίου το 1881 ανερχόταν σε 404 κατοίκους, το 1901 σε 518, το 1931 σε 671 και το 1960 σε 650 κατοίκους, όλοι Έλληνες. Ο πληθυσμός της το 1973 υπολογιζόταν σε 528 κατοίκους.

Ο πληθυσμός της κοινότητας του Τριμιθίου το 1881 ανερχόταν σε 95 κατοίκους, το 1901 σε 122, το 1931 σε 143 και το 1960 σε 301 κατοίκους, όλοι Έλληνες. Ο πληθυσμός της το 1973 υπολογιζόταν σε 353 κατοίκους.

Χριστιανικοί Ναοί:

Στα όρια της κοινότητας Καρμίου βρίσκεται η εκκλησία Γέννησης της Παναγίας καθώς και το εξωκλήσι Προφήτη Ηλία ενώ στα όρια της κοινότητας Τριμιθίου βρίσκεται η εκκλησία Αγίου Χαράλαμπου καθώς και το εξωκλήσι Παναγίας Χρυσοτριμιθιώτισσας.

Σχολεία:

Στο ελληνικό Δημοτικό Σχολείο που λειτουργούσε στο Κάρμι πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-74 47 μαθητές ενώ στο ελληνικό Δημοτικό Σχολείο που λειτουργούσε στο Τριμίθι πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-74 21 μαθητές.

            Μετά δὲ Ελίκην

      Ήξεις εἰς πόλισμα Κερύνειαν

      Καὶ ὁ Κερυνίτης ποταμός ὃς ἐξ Αρκαδίας

      Καὶ όρους κερυνείας ρέων

      Αχαιούς τους ταύτη παρέξεισι.

      Κηφεύς δὲ καὶ Πράξανδρος

      Ίξονται ἐς γαίαν Θεάς Αφροδίτης

      Γόλγων ανάσσης.

      Καὶ ιδρύσουσι πόλιν Κερύνειαν...

   Η ΑΡΧΑΙΑ ΚΕΡΥΝΕΙΑ ΑΧΑΪΑΣ

 Πλησίον του χωριού Μαμουσιά του Δήμου Διακοπτού -κοντά στο Αίγιο Αχαΐας- στη δεξιά όχθη του ποταμού Κερυνίτη, υπάρχουν τα λείψανα της πανάρχαιας πόλης Κερύνεια, που για μερικούς ερευνητές, υπήρξε η ακρόπολη της ιωνικής πόλης Ελίκη. Εκτός από τα τείχη της πόλης ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει και το ελληνιστικό ηρώο, του οποίου η ανασκαφή ολοκληρώθηκε πρόσφατα.

Η θέση βρίσκεται σε υψόμετρο 753 μ. πάνω από τον Κορινθιακό Κόλπο με προσανατολισμό προς την ορεινή ενδοχώρα και είναι φυσικά οχυρή, αφού προστατεύεται από απότομους γκρεμούς στη βόρεια, ανατολική και δυτική πλευρά της, ενώ ομαλότερη είναι η πρόσβαση στη νότια πλευρά της.

Ο Αισχύλος αναφέρεται για πρώτη φορά στην Κερύνεια. Ο Ηρόδοτος δεν συγκαταλέγει την Κερύνεια στις δώδεκα αχαϊκές πόλεις, κάτι που έχει ερμηνευθεί ως στοιχείο για την εξάρτηση της από το μεγάλο κέντρο της περιοχής, τη γειτονική Ελίκη. Από τον Παυσανία μαθαίνουμε ότι γύρω στο 460 π.Χ. στην πόλη εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τις Μυκήνες, όταν η πόλη τους καταλήφθηκε από τους Αργείους. Επίσης ο ίδιος αναφέρει ότι στην Κερύνεια υπήρχε ιερό των Ευμενίδων, που ιδρύθηκε από τον Ορέστη.

Η Κερύνεια γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της κατά την ελληνιστική εποχή, όταν ήρθε στο πολιτικό προσκήνιο με τη συμμετοχή της στην Αχαϊκή Συμπολιτεία. Ήταν μία από τις πρώτες πόλεις που προσχώρησε στη Συμπολιτεία μετά από την επανίδρυση της. Για την τύχη της πόλης στη ρωμαϊκή εποχή δεν υπάρχουν παρά ελάχιστες πληροφορίες. Την κατοίκηση της κατά τη ρωμαϊκή εποχή επιβεβαιώνουν και τα ανασκαφικά δεδομένα από τις πρόσφατες έρευνες και από την ανασκαφή στο Κάτω Βουνί.

Το τείχος της Κερύνειας σώζεται αποσπασματικά, ενώ το σημαντικότερο μνημείο της πόλης εντός των τειχών της είναι το αρχαίο θέατρο. Σε απόσταση 900 μ. βορειοανατολικά της οχυρωμένης πόλης σε περίοπτο σημείο στη θέση Ελληνικό, στο ανατολικό άκρο του οροπεδίου στο Πάνω Βουνί, σώζονται τα κατάλοιπα αρχαίου ιερού, όπου σήμερα είναι κτισμένο ναΰδριο του Προφήτη Ηλία.                                                                                                                                                                                       αρχαιολογικός χώρος Μαμουσιάς

Η Κερύνεια της Κύπρου είναι η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας στο βόρειο μέρος του νησιού, η οποία αρχίζει από το ακρωτήρι Κορμακίτη και τελειώνει στο μέσο περίπου της βόρειας ακτής του νησιού, που είναι γνωστή και ως «Αχαιών Ακτή». Πολύ δικαιολογημένα, γιατί αμέσως μετά τον Τρωικό πόλεμο ήρθαν και ίδρυσαν πόλεις πολλοί από την Αχαΐα της Πελοποννήσου.

Κτήτορας της Κερύνειας αναφέρεται έμμεσα από το Αυκόφρονα ο Κηφέας, στρατιωτικός, που ήρθε με λαό από διάφορες πόλεις της Αχαΐας. Μια από αυτές ήταν και η Κερύνεια, κοντά στο σημερινό Αίγιο.

Η Κερύνεια Αχαΐας και η Κερύνεια της Κύπρου έχουν πολλά κοινά σημεία. Εκτός από το όνομα «ΚΕΡΥΝΕΙΑ» το παλιό χωριό εδαφολογικά αλλά και ιστορικά μοιάζει με την Κερύνεια της Κύπρου.....Το έμβλημα του συλλόγου του χωριού απεικονίζει την Τριήρη, όπως και το έμβλημα του Δήμου Κερύνειας απεικονίζει το αρχαίο πλοίο της Κερύνειας....Η εκκλησία στο νέο οικισμό Κερύνειας φέρει το όνομα Ταξιάρχες. Πολιούχος Άγιος της Κερύνειας στην Κύπρο είναι ο Αρχάγγελος Μιχαήλ και στο λιμάνι δεσπόζει επιβλητική η εκκλησία του Αρχαγγέλου.....Από το 1998 η Κοινότητα της Κερύνειας Αχαΐας ανήκει στο Δήμο Διακοπτού. Οπότε, το Δημοτικό Συμβούλιο Κερύνειας προχώρησε σε πρόταση Αδελφοποίησης με το Δήμο Διακόπτου, στον οποίο υπάγεται η Κερύνεια.

 Η κοινότητα Κερύνειας Αχαΐας ανήκει στο Δήμο Διακοπτού  (Αριθμός κατοίκων 401 -με την απογραφή ‘91)

 Δίπλα στην Ελίκη βρίσκεται η Νέα Κερύνεια, ένα καινούριο χωριό με σύγχρονα σπίτια και μια μεγάλη πλατεία στην οποία έχει ήδη κτιστεί ένα υπαίθριο θέατρο ενώ τώρα χτίζεται και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου.

Κάθε χρόνο, κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, ο δήμος Διακοπτού οργανώνει τις πολιτιστικές εκδηλώσεις "Ελίκεια - Ποσειδώνια" και η έναρξη των εκδηλώσεων αυτών πραγματοποιείται στην Ελίκη. Πετυχημένες εκδηλώσεις γίνονται όμως και σ' όλα τα δημοτικά διαμερίσματα κατά τη διάρκεια των οποίων οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα ν' απολαμβάνουν παραστάσεις θεάτρου, παραδοσιακούς χορούς, τραγούδια κ.α.

Το παλαιότερο χωριό Κερύνειας (Γαρδενά ή Άνω Κερύνεια) βρίσκεται ορεινότερα σε απόσταση περίπου 4χλμ. Ενώ οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τις γεωργικές εργασίες: αμπελουργία, ελαιοπαραγωγή και σταφιδοπαραγωγή.

ΠΗΓΕΣ

1.   Περιοδικό του ΔΗΜΟΥ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ τ. 7

2.   "Η κατεχόμενη γη μας" έκδοση του Υπ. Παιδείας Κύπρου/Δ/νση Μ. Εκ/σης/Υπηρ. Ανάπτ. Προγραμμ. 1993

2.   Διαδίκτυο:

        http://www.diakopto.gr/    για το Δήμο Διακοπτού Αχαΐας

           http://www.bekiris.gr/history.htm      για την ιστορία του Ν. Αχαΐας

           http://www.nea.gr/tour/index.htm    τουριστικός οδηγός Ν. Αχαΐας

                  http://kypros.org/Occupied_Cyprus/epiktitos/greek/index.htm    Άγιος Επίκτητος

                  http://www.ikypros.com/     ακολουθώντας τον οδηγό /Επαρχίες/Κερύνεια